Inhoud

Ferwerderadeel (officieel (Fries): Ferwerderadiel) is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland.

De gemeente is gelegen aan de Waddenzee met 10,1 km kust. Sinds 1999 is de officiële naam van de gemeente het Friestalige Ferwerderadiel.

Kernen

De gemeente Ferwerderadeel telt twaalf officiële kernen (dorpen). De hoofdplaats is Ferwerd. De dorpen in de gemeente hebben sinds 1999 alleen de Friestalige plaatsnaamaanduidingen als de officiële namen. De plaatsnaamborden zijn in de hele gemeente eentalig Fries.

Bestuurlijke Toekomst

Eén keer eerder is sprake geweest van het samenvoegen van Ferwerderadeel. In 1979 stelde Gedeputeerde Staten van Friesland voor om de gemeente samen te voegen met de gemeente Leeuwarderadeel tot de nieuwe bestuursentiteit Noarderâldlân[1]. De plannen van Gedeputeerde Staten werd echter door toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Hans Wiegel in 1980 gedeeltelijk overgenomen: tot een fusie tussen de twee is het niet gekomen.

De gemeente Ferwerderadeel is per 1 januari 2015 ambtelijk gefuseerd met drie andere gemeenten in Noordoost-Friesland, te weten Dantumadeel, Dongeradeel en Kollumerland. De samenwerking zal voor 1 april 2016 worden geëvalueerd waarna een besluit zal volgen over bestuurlijke samenvoeging (herindeling) per 1 januari 2018 of 2019.

Geschiedenis

Ferwerderadiel ontleent zijn naam aan het dorp Ferwerd. Waarschijnlijk is het woord Ferwerd afgeleid van het woord ?feer? of ?ferah?, wat 'oude begraafplaats' betekent. Ferwerderadiel is een Friese gemeente. Daarom wordt vandaag de dag de naam Ferwert gebruikt.

In vroeger tijden waren er nog geen gemeenten. Toen noemde men dat grietenijen. De woorden grietenij en grietman zijn afgeleid van het oud-Friese greta. Greta betekent aanspreken, begroeten, uitdagen, aanklagen, beschuldigen, beoordelen of vonnissen.

Fryslân was in de 14e eeuw verdeeld in drie regio?s. Oostergo, Westergo en Zevenwouden. De zes grietenijen van Oostergo vormden samen het district Wininghe (Wijns).
De eerste grietman van Ferwerderadiel heette Yornd (Jouwerd) Bottyngha (Bottinga of Botnia) en woonde in Marrum. Hij wordt al genoemd in oorkonden van 1418.

Gemeentewapen en Gemeentevlag

Het gemeentewapen werd al in 1393 gebruikt. De Hoge Raad van Adel in Den Haag heeft het op 25 maart 1918 officieel bevestigd.
De omschrijving van het wapen is ?Zijnde van lazuur, beladen met zeven sterren van goud, paals gewijze geplaatst, twee, drie, twee, het schild gedekt met een gouden kroon.?

?Een vlag van zeven gelijke horizontale banen van blauw en geel, langs de broekzijde een van blauw en geel geschaakte paal met veertien stukken, waarbij de blauwe gele zespuntige sterren dragen.? Het is de officiële beschrijving van de gemeentevlag. De gemeentevlag is officieel ingesteld door de gemeenteraad op 30 juni 1959. De gemeentevlag is voor evenementen e.d. beschikbaar.

Kloosters

In de gemeente Ferwerderadiel stonden vroeger drie kloosters. Het Benedictijner-klooster Foswert bij Ferwert, het klooster Mariëngaarde van de Premonstrantenser-orde ten zuiden van Hallum en het Cisterciënser klooster ?Genezareth? in de uiterste zuidoosthoek van de gemeente.