Inhoud

Vlagtwedde is een gemeente in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Groningen in de streek Westerwolde. Het gemeentehuis staat in Sellingen.

Tot de gemeente Vlagtwedde behoort het vestingdorp Bourtange. De slogan van de gemeente Vlagtwedde is Het verrassende Groningen.

In 1822 werd de toenmalige gemeente Bourtange (met de dorpen Ter Apel, Bourtange en Sellingen) opgeheven en bij de gemeente Vlagtwedde gevoegd. In 1969 werd Hebrecht van de voormalige gemeente Bellingwolde - dat vanaf toen samen met Wedde de nieuwe gemeente Bellingwedde ging vormen - toegevoegd aan de gemeente Vlagtwedde.

Geschiedenis

Vlagtwedde is ontstaan op een van de zandruggen die in het voormalige Boertangermoor lag. De huidige kerk stamt uit de dertiende eeuw en komt voor op de aanvulling van een lijst van kerken van de abdij van Corvey, die omstreeks dezelfde tijd is ontstaan. Vlagtwedde was een van de vijf kerspelen van Westerwolde.

Bij de invoering van gemeentes op het platteland in 1811 wordt Vlagtwedde een gemeente. In 1822 werd de oude gemeente samengevoegd met Bourtange tot de huidige gemeente Vlagtwedde.

Voorzieningen

Het dorp Vlagtwedde heeft een centrumfunctie voor het noordelijk deel van de gemeente. Zo heeft het twee basisscholen, te weten een openbare basisschool O.B.S. De Clockeslach en een christelijke basisschool C.B.S. De Zaaier. Deze zijn sinds 2008 in de multifunctionele accommodatie 't Aambeeld gevestigd tezamen met een vestiging van de muziekschool Zuid-Groningen, de stichting Rzijn en de peuterspeelzaal 't Hummelhoeske.

Het dorp heeft een redelijk uitgebreid winkelBestand:een bakkerij,een juwelier, een drogisterij, een kledingwinkel etc. Verder is er een aantal horecagelegenheden: enkele kroegen, een discotheek ("De schutstal") en verschillende restaurants.

In de directe omgeving van Vlagtwedde ligt een groot recreatiepark, Parc Emslandermeer, met diverse voorzieningen, waaronder een haven, een overdekt zwembad en een golfbaan die ook door niet-bewoners van het park gebruikt kunnen worden. Het vakantiepark bestaat uit twee meren, het ene is volledig omgeven door vakantiewoningen, dit meer is op zijn diepst ongeveer 3 meter. Op het andere meer - bekend als het surfmeer - zijn huisjes in aanbouw, maar het wordt voorlopig veel gebruikt door de inwoners om er in te zwemmen of surfen.

Bourtange

Bourtange (Gronings: Boertang) is een vestingdorp in de provincie Groningen, dat tijdens de Nederlandse Opstand is aangelegd. Bourtange ligt in de gemeente Vlagtwedde, in de streek Westerwolde. Het is een beschermd dorpsgezicht. Hoewel de grachten en muren anders doen vermoeden, heeft Bourtange nooit stadsrechten gehad.

Tussen 1811 en 1821 was Bourtange een zelfstandige gemeente, waartoe in het beginjaar ook Ter Apel, Onstwedde, Sellingen, Vlagtwedde en Wedde behoorden. De eerste maire was Paulus Eckringa. In 1811 werd Vlagtwedde afgesplitst en in 1813 Onstwedde. In 1821 ging Bourtange op in de gemeente Vlagtwedde.

Ontstaan
In 1580, tijdens de Nederlandse Opstand, volgde de stad Groningen de noordelijke stadhouder Rennenberg in zijn keuze voor Spanje. De stad werd toen bevoorraad vanuit Duitsland, via een weg op de zandrug (tange) die door het Bourtangermoeras voerde.

Om deze bevoorradingsweg te blokkeren gaf Willem van Oranje aan de overste Diderick van Sonoy opdracht op de weg een vesting aan te leggen. Na zijn dood werd het werk voortgezet door Willems opvolger en neef Willem Lodewijk van Nassau (de oudste zoon van zijn broer Jan VI de Oude). In 1594 werd de stad Groningen heroverd, en in 1594 werd de vesting Bourtange onderdeel van de grensverdediging van de drie noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe.

De vesting werd onder andere in 1665 tijdens de Eerste Münsterse Oorlog verbeterd, en in 1672, tijdens de Tweede Münsterse Oorlog toen Bernhard von Galen Groningen aanviel. In 1742 bereikte de vesting de grootste omvang. Doordat het Bourtangermoeras steeds meer verdroogde en de vuurkracht van geschut groter werd, nam de militaire betekenis van de vesting echter af.

Opheffing
In 1851 werd de vesting officieel opgeheven, en werd Bourtange een agrarisch dorp in Westerwolde. De grachten werden met de aarden wallen gedempt en de militaire gebouwen en percelen werden verkocht.

Reconstructie
Rond 1960 liep het dorp leeg. Bourtange was niet met de tijd meegegaan en was geen plaats waar jongeren zich vestigden. De gemeente Vlagtwedde liet vervolgens de vesting herbouwen in de staat zoals die in 1742 geweest was. Men vindt dus thans bij de grens tussen Duitsland en Nederland (Groningen) een vesting uit vervlogen tijden, die vrijelijk te bezoeken is.

Tegenwoordig
De vesting is tegenwoordig een toeristische attractie van betekenis. Naast de op de hoornwerken na volledig gereconstrueerde vestingwerken vindt de bezoeker er diverse bezienswaardigheden: een Marktplein met eeuwenoude lindebomen, vijf musea, winkels en restaurants, een historisch hotel (de kamers zijn voorzien van een bedstee) en een trouwzaal in het voormalige kruithuis. Daarnaast is de vestingmolen herbouwd en is de rosmolen gereconstrueerd. In het zomerseizoen worden er historische evenementen in de vesting georganiseerd, waaronder de grootste historische reconstructie van Nederland: de Slag om Bourtange. De kerk van Bourtange bevat nog diverse overblijfselen van de oorspronkelijke vestingkerk, die als eerste nieuwe protestantse kerk in 1607 in de provincie Groningen werd gebouwd. De uit 1842 daterende synagoge is thans het Joods Synagogaal Museum.