Amstelveen is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

De bebouwde kom grenst in het noorden aan de stad Amsterdam en ligt niet ver van Schiphol.

Geschiedenis

Tot 1964 heette de gemeente Nieuwer-Amstel. Het Amstelland werd in de Middeleeuwen opgedeeld in Ouder-Amstel (ten oosten van de Amstel) en Nieuwer-Amstel (merendeels ten westen van de rivier). In dit laatste gebied ontstond Amstelveen als een dorp in het turfwinningsgebied ten westen van de rivier. In de 17e en 18e eeuw trokken welgestelde Amsterdammers naar het gebied, op zoek naar rust en ruimte. De grens tussen Nieuwer-Amstel en Amsterdam liep toen dwars door het huidige Amsterdam-Zuid, ten zuiden van de Singelgracht, onder andere ter hoogte van de huidige Van Baerlestraat en Ceintuurbaan. Aan de Amsteldijk bij de Amsterdamse Tolstraat staat nog het voormalige Raadhuis van Nieuwer-Amstel, gebouwd in 1890. Na annexatie van het noordelijke deel van de gemeente werd hier het Amsterdamse Gemeentearchief gehuisvest. In 1896 werd een nieuw gemeentehuis gebouwd aan de Dorpsstraat in het oude dorp.

In 1896 en 1921 annexeerde Amsterdam het noordelijke (en dichtstbevolkte) deel van de gemeente; Nieuwer-Amstel werd gereduceerd tot het nog kleine oude dorp van Amstelveen en een groot landelijk gebied met enkele kleine dorpen. De gemeentegrens kwam te liggen bij de Kalfjeslaan. Haar aantrekkingskracht voor welgestelde Amsterdammers bleef echter bestaan, dit is zichtbaar in de met name vanaf 1930 aangelegde aantrekkelijke woonwijken in het noordwesten van de gemeente. Met name aan deze wijken ontleent Amstelveen nog altijd een reputatie als woonplaats voor welgestelden.

In 1915 werd Amstelveen op het spoorwegnet van de Haarlemmermeerspoorlijnen aangesloten en kreeg een Station Amstelveen in het oude dorp en enkele kleinere halteplaatsen. Er waren spoorlijnen in drie richtingen: Aalsmeer, Amsterdam en Uithoorn. Het stationsgebouw uit 1915 is nog aanwezig en in gebruik als winkel. Het personenverkeer werd hier gestaakt in 1950. De laatste goederentreinen van en naar Uithoorn reden in 1972. Tot 1981 vond nog vervoer van en naar de Schiphollijn plaats. Vanaf 1983 is de oude spoorlijn in gebruik genomen door de Electrische Museumtramlijn Amsterdam.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Nieuwer-Amstel een overloopgemeente voor Amsterdam en werd ook vestigingsplaats voor mensen die op Schiphol werkten. Uitbreidingswijken werden in snel tempo uit de grond gestampt; in de jaren zestig was Amstelveen enige tijd de snelstgroeiende stad van Nederland. Woonkwaliteit en groenvoorziening werden hierbij echter niet uit het oog verloren. Vanaf 1964 werd de naam van het inmiddels tot voorstad uitgegroeide dorp aan de gehele gemeente gegeven.

Sinds eind jaren negentig verloopt de groei geleidelijker en zijn geen grote uitbreidingen meer gepland. De meest recente uitbreiding is Westwijk in het zuidwesten van Amstelveen. De komende jaren wordt deze wijk voltooid door in het zuidwesten 800 en in het zuidoosten 700 woningen te bouwen. Daarmee zal de laatste uitbreiding van Amstelveen zijn voltooid. Om in de behoeften van de snel gegroeide bevolking te voorzien werd een nieuw centrum, het Stadshart Amstelveen, gecreëerd. Hier bevinden zich een groot winkelcentrum, de centrale bibliotheek, alsmede culturele voorzieningen, horeca en kantoren. Het winkelgebied in het Stadshart is het grootste in het deel van de regio dat ten zuiden van Amsterdam ligt.

In 2003 werd Amstelveen verkozen tot de meest aantrekkelijke grote stad van Nederland om in te wonen. Dat stelde het economisch onderzoeksbureau Nyfer in Breukelen in de 'Atlas voor gemeenten 2003'. Als positieve punten van Amstelveen werden genoemd: goed bereikbaar, veilig, rijk aan cultuur en dicht bij Amsterdam.

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Tot de rijksmonumenten behoren: de buitenplaats Wester-Amstel, de molen De Dikkert en het kantoorgebouw Van Leer.