Inhoud

Beemster is een droogmakerij (polder) en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente Beemster maakt deel uit van de plusregio Stadsregio Amsterdam. Binnen de Beemster liggen de dorpen Middenbeemster, Noordbeemster, Westbeemster en Zuidoostbeemster, alsmede de buurtschappen Halfweg en Klaterbuurt. De polder, die in 1612 droogviel, werd in 1999 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst geplaatst.

Geschiedenis

Rond het jaar 800 was het gebied, dat nu de gemeente Beemster vormt, bedekt met veen. Beemster is afgeleid van Bamestra, de naam van een riviertje in het gebied. Ontginning van het veen door de mens in combinatie met stormvloeden leidde ertoe dat dit riviertje in de periode 1150-1250 uitgroeide tot een binnenzee, een meer dat in open verbinding stond met de Zuiderzee.

In 1607 werd door de Staten van Holland en West-Friesland aan enkele burgemeesters (van onder andere Amsterdam) en een aantal aanzienlijke kooplieden, waaronder Jacob Poppen en Dirck van Os, toestemming verleend om de Beemster droog te maken, hetgeen geschiedde onder leiding van Jan Adriaanszoon Leeghwater. Hij gebruikte hiervoor uiteindelijk 43 poldermolens, na een eerste inschatting van 30 molens. Uiteindelijk zijn er 50 molens nodig geweest om de droogmakerij te bemalen.

In 1610, toen dit bijna gereed was, liep het meer weer vol als gevolg van een breuk in de Zuiderzeedijken. Men besloot toen om de ringdijk zo hoog te maken dat hij een meter boven het omringende land uitstak. Op 19 mei 1612 was de polder droog en was de huidige droogmakerij De Beemster een feit. Het land werd ingedeeld in rechthoekige kavels volgens een geometrisch patroon. De kavels werden verdeeld onder de investeerders. De kwaliteit van de landbouwgrond was dusdanig hoog dat het project destijds als een economisch succes gold, ? de 'durf'investeerders van toen hadden hun geld er in een jaar uit ? dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de hierna met enthousiasme aangevangen droogmakerijen zoals de Schermer of de Heerhugowaard.

Driehonderd jaar lang werd de polder drooggehouden met 50 poldermolens, begin twintigste eeuw werden zij vervangen door gemalen en de molens zijn allemaal verdwenen.

De zuidelijke ringvaart is sinds 1825 onderdeel van het Noordhollandsch Kanaal.

Sinds 1960 is een ingrijpende verfijning van het ontwateringssysteem doorgevoerd. Het waterbeheer is thans zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op de bestaande verschillen in hoogteligging, aard en gebruik van de landerijen; er kan ook rekening gehouden worden met veranderingen in het bodemgebruik.

Beschermd erfgoed

Sinds 1999 staat de gehele droogmakerij Beemster op de UNESCO-Werelderfgoedlijst.

In de Beemster liggen vijf forten als onderdeel van de Stelling van Amsterdam, ook Werelderfgoed, waaronder het Fort bij Spijkerboor. Hier zijn dus twee Werelderfgoederen op één locatie gecombineerd.

Buitenplaatsen

De Beemster telde in de Gouden Eeuw veel buitenplaatsen, gebouwd door rijke ?vaak VOC- kooplieden. Als late echo van de Gouden Eeuw zijn in de Beemster nog steeds een aantal statige buitenplaatsen te vinden, zoals Boschrijk (ca. 1850) aan de Jisperweg, Mariënheuvel (ca. 1820) aan de Volgerweg en Rustenhove (ca. 1768) op de hoek van de Volgerweg en Middenweg, alle particulier bezit.

Stolpen

Dankzij de vruchtbare grond heeft de Beemster zich tevens sterk ontwikkeld als agrarisch gebied. Kenmerkend voor de Beemster zijn dan ook de opvallende stolpboerderijen met hun piramidevormige daken, zoals de bekende stolpboerderij De Eenhoorn (ca. 1682). Waar deze stolpboerderijen vroeger een agrarische bedrijfsfunctie hadden, zijn deze panden steeds meer bewoond door welgestelde kopers met affiniteit met het landleven. De korte afstand tot Amsterdam, de grote woningen en de symmetrische verkaveling trekken veel kopers van buiten naar de Beemster. Dit maakt dat de Beemster van een werkomgeving steeds meer een woonomgeving wordt.

Inwoners van Beemster behoren met Laren, Bloemendaal en Edam/Volendam tot de rijksten in Noord-Holland.

Recreatie

De Beemster kent diverse faciliteiten, waaronder een 9 holes golfbaan aan de Volgerweg. Aan de kruising Volgerweg / Nekkerweg is het daar aanwezige Fort aan de Nekkerweg verbouwd tot healthcenter met hotelfaciliteiten.