De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude ook wel verkort tot Haarlemmerliede ligt in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

Het gebied is een plattelandsgemeente in de verstedelijkte Randstad. De aanleg van het recreatiegebied Spaarnwoude heeft de gemeente van een vooral agrarische gemeenschap veranderd in een plek waar veel toeristen komen.

Daarnaast bestaat er bedrijvigheid in de gemeente. De industriegebieden van Halfweg en Spaarndam zijn zodanig in grootte toegenomen dat zij niet meer in een kenschets van de gemeente mogen ontbreken.

Geschiedenis

De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude is ontstaan op 8 september 1857 uit de zelfstandige gemeenten Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Het oorspronkelijke voorstel was om de nieuwe gemeente Haarlemmerliede te noemen. Onder druk van verzoeken van inwoners van Spaarnwoude is hieraan de naam Spaarnwoude toegevoegd, dit omdat Spaarnwoude verreweg het oudste dorp van de twee was en ook al eeuwenlang als centrum op het gebied van godsdienst en onderwijs voor dorpen in de omgeving gefunctioneerd had. In 1863 zijn de gemeenten Houtrijk en Polanen (Halfweg en omgeving) en Zuidschalkwijk (de tegenwoordige wijk Schalkwijk in Haarlem Zuidoost) toegevoegd.

Na de inpoldering van het Houtrak, een deel van het IJ, in 1874 kwam er een groot deel land bij: de Houtrakpolder.

Op 1 mei 1927 was er een herindeling van de gemeentegrenzen rondom Haarlem, waarbij de gemeente Haarlem fors werd uitgebreid. De gemeenten Schoten en Spaarndam gingen op in de gemeente Haarlem. Voor Haarlemmerliede en Spaarnwoude betekende dit dat de Waarderpolder, en delen van de Veerpolder, Zuiderpolder en de Romolenpolder aan Haarlem werden afgestaan.

Op 1 oktober 1963 werd de rest van deze polders aan Haarlem overgedragen. Hierbij werd het dorpje Zuidschalkwijk deel van de gemeente Haarlem.

In 1963 en 1970 is een groot gedeelte van de Houtrakpolder overgegaan naar de gemeente Amsterdam. Dit ging niet zonder strijd. Zo werd Ruigoord, nadat de oorspronkelijke bewoners waren vertrokken, bewoond door tegenstanders van de annexatie. Ook de toenmalige burgemeester Frank IJsselmuiden heeft zich altijd fel gekant tegen de uitbreiding van het Amsterdamse Havengebied.