Menterwolde is een gemeente in noord Nederland, in de provincie Groningen.

De gemeente Menterwolde ontstond op 1 januari 1990 door samenvoeging van de gemeenten Oosterbroek, Muntendam en Meeden. De nieuwe gemeente droeg aanvankelijk de naam Oosterbroek. Een jaar later koos de gemeenteraad voor de naam Menterwolde. Het gemeentehuis is sinds juni 1992 gevestigd te Muntendam.

De gemeente Menterwolde bestaat uit de volgende plaatsen en kernen: Beneden Veensloot, Borgercompagnie (gedeeltelijk), Boven Veensloot, Duurkenakker, Korengarst, Meeden, Muntendam, Noordbroek, Spitsbergen, Stootshorn, Tripscompagnie (gedeeltelijk), Tusschenloegen, Tussenklappen, Uiterburen en Zuidbroek.

Geschiedenis

De naam Menterwolde (Menterasilva (1222) of Menterawalda) is ontleend aan het middeleeuwse veenlandschap aan de oevers van het riviertje de Munter Ee, dat later het Wold-Oldambt is gaan heten. De naam Menterwolde is ook gebruikt voor een klooster dat iets ten zuiden van Nieuwolda heeft gelegen en er zijn aanwijzingen dat ook een nederzetting in de buurt van dit klooster dezelfde naam droeg. In het begin van de 16e eeuw is dit gebied voor een deel overstroomd door de Dollard.

Halverwege de 16e eeuw werd het verdronken land al weer ingepolderd. De dorpen lagen als langgerekte streekdorpen rond de tijdelijke Dollardboezem. De langgerekte vorm is ontstaan door de veenontginningen aan het eind van de middeleeuwen. Alle vroegere gemeenten van Menterwolde maakten deel uit van het Oldambt. In het achterland bevindt zich een ontgonnen hoogveengebied, dat gedeeltelijk tot de Veenkoloniën wordt gerekend. Hier liggen de dorpen Borgercompagnie en Tripscompagnie, evenals het gehucht Stootshorn.

Landschap en bebouwing worden vooral bepaald door grootschalige landbouwbedrijven, die tussen 1850 en 1940 een bloeitijd kenden. In die periode kenmerkte het gebied zich door grote sociale tegenstellingen, die ook daarna in de politieke verhoudingen doorwerkten.