Zuidhorn (Gronings: Zuudhörn) is een gemeente in de provincie Groningen in Nederland. De hoofdplaats is het gelijknamige dorp Zuidhorn.

De huidige gemeente ontstond op 1 januari 1990 door het samenvoegen van de vier gemeentes Aduard, Grijpskerk, Oldehove en Zuidhorn. Deze vier gemeentes zijn nog terug te zien in de gemeentevlag, waarbij de vier groene 'zwanen' staan voor de vier voormalige gemeentes.

De gemeente maakt geografisch en economisch deel uit van het Westerkwartier en was van oorsprong vooral op de landbouw gericht. Door de aansluiting op de wegverbinding (N355) en treinverbinding tussen Groningen en Leeuwarden, de toegenomen automobiliteit, het afnemen van het aantal arbeidsplaatsen in de landbouw en het door de provincie Groningen aanwijzen van het dorp Zuidhorn als groeikern (na 1960) werd de gemeente steeds meer een forensengemeente gericht op vooral de stad Groningen. Het dorp Zuidhorn is daardoor relatief veel sterker gegroeid dan de andere kernen binnen het gebied en de bevolking is er relatief gezien hoger opgeleid. Zuidhorn is een relatief welvarende gemeente, mede doordat er een aardgasveld en een geschikte grondlaag voor de opslag van dit gas is aangetroffen ten noorden van het dorp Grijpskerk, wat aanleiding was voor de NAM voor de exploitatie van dit veld en de plaatsing van een opslagfaciliteit voor het opvangen van korte pieken in het gasverbruik.

Binnen de huidige gemeente liggen de oude cultuurlandschappen Middag en Humsterland, ook wel samen aangeduid als Middag-Humsterland. Dit gebied ligt rond en boven het dorp Oldehove en is het oudste cultuurlandschap van West-Europa. Het werd in 2007 aangewezen als Nationaal Landschap en staat op de nominatie voor de UNESCO-werelderfgoedlijst.